جمعه ،۳۱ فروردین ۱۴۰۳، ۱۸:۵۳

فهرست مناسبتها با جزئیات

    • ۷ بهمن
    • 27 January
    • ٥ رجب

در چنین روزی در سال 244 ه ق ابن سکیت از علمای بزرگ ادبیات عرب به شهادت رسید . وی آثار بسیاری در حوزه ادب عربی از خود به یادگار نهعاده است که از میان آنها می توان به الاضداد اشاره کرد .  توکل عباسی دستور کشتن ابن سکیت  را صادر کرد .


در چنین روزی در سال 92 ه ق سپاه اسلام به فرماندهی طارق بن زیاد وارد جبل الطارق شد .  این منطقه که در واقع پس از ورود طارق به آن به این نام نامگذاری شده است ، مرکز وقوع جنگی بود میان سپاه اسلام و سپاه اسپانیا  که نهایتا به پیروزی سپاه اسلام منجر شد .  اندلس در واقع در اواخر قرن اول هجرى به وسیله سپاهى از اعراب  و بربرهاى مسلمان شمال افریقا فتح  گردید .گفته می شود در جریان  فتح اندلس، قبایل ویزیگوت ساکن اسپانیا که از حکومت خود ناراضى بودند، با مسلمانان همکارى کردند.به همین جهت اگر چه ریاست و رهبرى اسپانیاى مسلمان با عربهاى مسلمان بود، اما رؤساى بربر و گوت هم داراى قدرت فراوان بودند.قدرت تقریبا مساوى عربها، بربرها و گوتها مانع از به قدرت رسیدن یک دولت کاملا قدرتمند مسلمان در اندلس مى‏شد.چنانکه گوتها همگى مسلمان نشدند و عده زیادى از آنها مسیحى باقى ماندند .فتح نواحى مسیحى نشین شمال اسپانیا و گسترش اسلام در تمامى آن سرزمین نیز ناتمام ماند .بنى امیه براى حفظ حاکمیت خود بر اندلس، یکى از رؤساى عرب ساکن آنجا را عامل خود قرار مى‏دادند، اما این شخص در برابر نافرمانى بربرها و گوتها قدرت چندانى نداشت و همراهى قبایل عرب با وى، معمولا براى حفظ موقعیت خودشان در برابر اقوام دیگر بود.در حالى که اندلس داراى چنین اوضاعى بود، بنى عباس موفق به سرنگونى حکومت بنى امیه شدند.در پى این واقعه، تعقیب امویان و قلع و قمع آنان آغاز شد و در نتیجه هر یک از بنى امیه در جستجوى یافتن پناهگاه به سویى گریختند.در این میان شخصى به نام عبد الرحمن از نوادگان هشام بن عبد الملک (دهمین خلیفه اموى) از چنگ عباسیان جان سالم بدر برد و به اندلس گریخت .او در سال 137 ه.ق  وارد اندلس شد (5 سال پس از تأسیس خلافت عباسى) و توانست تعدادى از قبایل عرب آنجا را با خود همراه سازد.در شرایطى که تعدادى از مسلمانان اندلس بى‏طرف بودند، نیروهاى متمایل به عباسیان متحمل شکست شدند و عبد الرحمن توانست قدرت را در دست گیرد.فاصله زیاد اندلس تا مرکز خلافت عباسیان، مانع از اقدام سریع و مؤثر بنى عباس براى تصرف اندلس شد و هنگامى که نیروهاى عباسیان به آنجا اعزام شدند، عبد الرحمن توانست همراهى گوتها و بربرها را با خود جلب کند.آنان در این مرحله حکومت عبد الرحمن را عامل حفظ استقلال سیاسى خود تلقى مى‏کردند.بدین ترتیب عبد الرحمن سلسله اموى اندلس را تأسیس کرد. عبد الرحمن و جانشینانش تا حدود صد سال بعد از تأسیس سلسله اموى اندلس، خود را امیر مى‏نامیدند.حکومت آنان جنبه دینى نداشت و عناصر کشورى و لشکرى آنان، ترکیبى از مسلمانان ومسیحیان بود.به همین دلیل نمى‏توانستند عنوان خلافت را که مفهومى صرفا اسلامى داشت، براى خود برگزینند.این امر اگر چه موجب آرامش داخلى قلمرو آنان مى‏شد، لیکن مقابله با دولتهاى مسیحى مستقل شمال اسپانیا را مشکل مى‏ساخت.بنابراین به دلیل هجوم مسیحیان به مرزهایشان، از اوایل قرن چهارم هجرى سیاست دینى مشخص‏ترى انتخاب کردند.در این زمان عبد الرحمن سوم حکمران اندلس، خود را خلیفه نامید.او با بهره‏گیرى از غیرت دینى مسلمانان، توانست مسیحیان شمال اسپانیا را شکست دهد.علاوه بر این، او در دریا نیز عرصه را بر مسیحیان تنگ کرد.در این زمان امویان اندلس، پا را از آن سرزمین فراتر نهاده قسمتى از شمال افریقا را هم تصرف کردند.این به معناى به مبارزه طلبیدن خلفاى عباسى بود.عباسیان نیز با دادن اختیارات به حکمرانان خود در شمال افریقا کوشیدند با امویان مقابله کنند.اما این اقدام سرانجام موجب کاهش هر چه بیشتر تسلط آنان بر شمال افریقا شد. بعد از سقوط امویان، اندلس از تسلط عباسیان بیرون شد. در آنجا نیز مثل بیشتر بلاد اختلاف مصرى و یمانى در میان بود. به سال 125 ابوالخطار یمانى بر اندلس تسلط یافت و صمبل بن حاتم که مصرى بود بر او بشورید و از ولایتدارى خلع کرد و یکى از مصریان را به ولایتدارى رسانید یمنیان میخواستند ابوالخطار را به مقام خویش باز برند اختلاف بالا گرفت و اندلس چهار ماه تمام ولایتدار نداشت عاقبت همگى بر ولایتدارى یوسف بن عبدالرحمن فهرى اتفاق کردند که مصرى بود و به سال 129 ولایت اندلس را بدو دادند و بنا شد یکسال ولایت بدست او باشد و سال بعد کار را بدست یمنیان دهد تا هر که را خواهند ولایتدار کنند و چون سال بگذشت یمنیان خواستند یکى از خویشتن را بولایت رسانند اما صمبل مقاومت کرد و گروه بسیار از ایشان را بکشت و باز بر ولایت یوسف اتفاق شد و کس بر او اعتراض نکرد تا عبدالرحمن اموى بر اندلس تسلط یافت. چون دولت اموى سقوط کرد و عباسیان به تعقیب و کشتار ایشان برخاستند یکى از بزرگان اموى عبدالرحمن پسر معاویة بن هشام از چنگ عباسیان به اندلس گریخت و دولت اموى اندلس را بنیان نهاد. جدایى اندلس از دولت عباسیان مایه ضعف ایشان بود اما منصور با همه کوششها که کرد نتوانست قدرت خویش را بر آن دیار استقرار دهد و به ناچار از در ملایمت درآمد. وقتى منصور از مسالمت کارى نساخت به پپین پادشاه فرنگ متوسل شد تا از او بر ضد عبدالرحمن کمک گیرد و فرستادگان به دربار او روان کرد که سالى چند در آنجا مقیم بودند و با فرستادگان وى به نزد منصور بازآمدند و باز به دربار پپین رفتند و براى وى هدیه‏هاى گرانبها بردند اما این گفتگوها ثمرى نداشت جز آنکه عبدالرحمن از هجوم فرنگیان بکشور خویش بیمناک شد و هرگز بصدد جنگ عباسیان نیفتاد بنابراین منصور در مانور سیاسى خویش به نسبت زیاد توفیق یافت و سیاست عباسیان را درباره اندلس پایه نهاد. بدوران مهدى همه دولتها از عباسیان حساب میبردند که این دولت بنهایت قدرت و وسعت رسیده بود اما آن اختلاف که میان خلیفه بغداد و اندلس بود مایه اضطراب بغداد بود که مهدى چون پدر قدرت امویان اندلس را به دیده حسد می نگریست و میخواست این دولت را از میان بردارد اما لشکر کشى به آن دیار میسر نبود که راه دراز بود و گذر دادن سپاه از صحراهاى آفریقا کارى دشوار مینمود و هم قوت عبدالرحمن اموى به حساب بود که وى در اندیشه بود دیار شام را از امویان بگیرد و اگر اوضاع اندلس اجازه میداد بدینکار اقدام کرده بود بدی نجهت دو خلیفه در بغداد و اندلس بدشمنى و کینه قانع شدند و کوشش عملى بر ضد همدیگر کمتر کردند . ابن اثیر گوید: «مهدى عبدالرحمن بن حبیب فهرى را باندلس فرستاد و او از آفریقا گذشت دریا را پیمود و بسلیمان بن یقطان که ولایت بارسلن داشت نامه نوشت و او را به اطاعت خلیفه بغداد خواند اما سلیمان دعوت وى را نپذیرفت و فهرى خشمگین با گروهى از بربران به قلمرو او هجوم برد اما سلیمان وی را بشکست و عبدالرحمن باقیمانده نیروى وى را تار و مار کرد و کشتیهاى او را بسوخت که فرار نتواند کرد فهرى در ناحیه والانس موضع گرفت و محصور شد اما مقاومتى سخت کرد و ترس وى بدلها افتاد و عبدالرحمن هزار دینار جایزه براى سرش معین کرد و یکى از بربران ویرا بکشت و سرش را به نزد خلیفه اندلس برد.
(منبع :  جعفریان ، رسول و خیراندیش  ، عبدالرسول ،  تاریخ اسلام و دولتهاى مسلمان، ص 119)

در چنین روزی در سال 1304ه ش، رضاخان، محمدرضا پهلوی را به عنوان ولیعهد خود منصوب و آن را اعلام کرد. 

درچنین روزی در سال 1355 ه ش استادمجتبی مینوی به رحمت ایزدی پیوست. استاد مینوی در نوزدهم بهمن  سال 1282 ه ش در تهران در خانواده ای روحانی به دنیا آمد. پدرش  از شاگردان آیت الله محمد تقی شیرازی و از مجتهدین روزگار بود و در این مسیر پسر را در جهت رشد و تعالی دینی و علمی یار و یاور شد. مجتبی پس از پایان تحصیلات در دارالفنون و دارالمعلمین مرکزی، به تدریس در مدارس پرداخت. مینوی یک دوره نیز در دادگستری رشت منشی گری کرد . او در جوانی و همزمان باقیام میرزا کوچک خان جنگلی به او گرایش یافت و   حتی درنتیجه  درگیری های آن زمان به باکو رفت ولی نتیجه این کشمکش ها کناره گیری او از سیاست بود . وی پس از آن به سمت تندنویس به استخدام مجلس شورای ملی در آمد و در این میان نیز به آموختن زبانهای فرانسه و انگلیسی پرداخت . وی بعدها  مدت ها  سرپرست دانشجویان ایرانی در لندن شد و در این دوره نوشتن را آغاز نمود. او در دوران پر برکت عمر خویش دست به نگارش  کتب بسیاری زد که از میان آنها می توان به  تصحیح دیوان ناصر خسرو، نامه تنسر، تصحیح و مقابله شاهنامه، اطلال شهریار، وضع ملت و دولت در دربار در دوره ساسانیان، تصحیح ویس و رامین، مازیار، شیر و خورشید، پانزده گفتار و ترجمه تاب صلاح الدین ایوبی و بنگیان ( کتابی از جرجی زیدان ) و... اشاره کرد. او همچنین مقالات ادبی بسیاری در مجلاتی چون یغما، سخن، روزگار نو، دانشکده ادبیات و... به رشته تحریر در آورد. تازه ترین اثر استاد مجموعه ای است از مقالات ایشان با عنوان مینوی بر گستره ادبیات فارسی که با تلاش خواهرش ماه منیر در سال 1381 در تهران به زیور طبع آراسته شد وشامل بیش از چهل مقاله است . وی در طول عمر خود با شرکت در چندین کنگره علمی در نقاط مختلف جهان سهم بسزایی در شناساندن فرهنگ ایرانی به جوانان کشور و همچنین افراد خارج از ایران ایفا کرد .  

درچنین روزی در سال1756میلادی ولفگانگ آمادئوس موتزارت در شالزبورگ اتریش به دنیا آمد. وی از جمله نوابغ موسیقی است که در مدت کوتاه عمر خود آثار بسیار گرانسنگی در حوزه موسیقی از خود به جای نهاده است . از مشهور ترین اپراهای وی می توان  به "عروسی فیگارو "و" نی سحر آمیز"  اشاره کرد . او در پنج سالگی نوشتن تصنیف را آغاز کرد. به دلیل استعداد سرشارش پدر،  او را از همان بدو کودکی به شهرهای مختلف فرستاد تا پسر از خوشه های هنر دامن خود را لبریز سازد . در سال 1768 میلادی موتسارت اپراهای "بوفای ایتالیایی" و" دختر ساده " را به رشته تحریر در آورد . اما او به همین امر بسنده نکرد و روز به روز پله های ترقی را طی نمود چنانکه در چهارده سالگی در سفر به ایتالیا اپرای مهرداد پادشاه پونتو را برای پاپ کلمان به نمایش درآورد که به همین دلیل به وی شوالیه دو موزار لقب دادند .  وی اپرای "نی سحر آمیز " را  به عنوان مشهور ترین اپرای خود ،  در تماشاخانه ویدن در شب سی ام ژانویه سپتامبر 1791 به روی صحنه برد . موتسارت در طول عمر خود 50 سمفونی نوشت که سمفونی های شماره های 31 ، 39 ، 40 و 41 عناوین مهمترین آنهاست . گفته اند ؛ سرگذشت پیانو از موزار آغاز و به وان کیلبرن ختم می شود.

درچنین روزی در  سال 1900 میلادی  نخستین قرص مسکن شیمیایی را داروساز آلمانی بنام فلیکس هوفمان ساخت. او آسپرین را به جامعه عرضه کرد . آسپرین و استامینوفن دو نمونه از داروهای ضد درد ملایم اند.

در چنین روزی در سال 1951 میلادی  ایالات متحده آمریکا  نخستین آزمایشهای اتمی خود را  در صحرای نوادا انجام داد. و در جنگ جهانی دوم برای اولین بار وبه عنوان اولین کشور از قدرت ویرانگر و مرگبار آن بهره گرفت و دوشهر هیروشیما و ناکازاکی در ژاپن را به ویرانه ای تبدیل کرد و در دقایق اولیه هزاران نفررا کشت. آمریکا همچنان به گسترش سلاح های اتمی به صورت های مختلف ادامه می دهد در حالی که برخلاف موازین بین المللی و معاهدات آژانس انرژی اتمی سازمان ملل است.  اما از استفاده صلح آمیزو اقتصادی نیروی اتم توسط کشورهای مخالف تجاوز طلبی خود مخالفت می ورزد.   

در چنین روزی در سال  1855 شارلوت برونته نویسنده مشهور انگلیسی درگذشت. شارلوت در سال 1816 میلادی در خانواده ای ادب دوست به دنیا آمد. در این خانواده سه دختر به نامهای شارلوت، امیلی و آن بود که هر سه نیز بعدها نویسنده شدند. این سه خواهر به دلیل وجود  مشکلات خانوادگی به سوی ادبیات روی آوردند تا ادبیات از این طریق تسکین روح آنان باشد. این سه خواهر ابتدا یک دفتر شعر مشترک منتشر کردند و پس از آن هر یک به سوی چاپ اشعار خود کشیده شد.  شارلوت  برونته کتاب مشهور خود  را به نام « جین ایر» انتشار داد. این کتاب به نوعی حدیث نفس اوست. جین ایر مدت ها در صدر کتاب های پرخواننده قرار داشت و اعتبار بسیاری برای شارلوت برونته به همراه آورد. بلندی های بادگیر و آگنس گری هم به ترتیب مشهورترین آثار دو خواهر دیگر یعنی امیلی و آن است. این سه خواهر در ردیف زنان نویسنده ای چون ژرژ ساند، سیمون دوبوار، مارگریت دوراس، ویرجینیا وولف، کارولینا ماریا دژزوس ، جرج الیوت، لوئیز ای الکوت،  ویلا کاتر،  الن گلاسکو، میس مانسفیلد، دافنه دو موریه،  اتل لیلیان وینچ ، آ لیس واکر، کیت چاپین، لویز لابه، کریستین دوپیزان، مادلن دواسکودری، کنتس دولافایت، مادام دوسوینیه، الیزابت بوون ،  آنا آختامووا و کارولینا پاولووا قراردارند که نقش بسزایی در گسترش ادبیات داشتند .

در چنین روزی در سال 1832 میلادی لوییس کارول ( چارلز لوتویج داگسون ) نویسنده آمریکایی به دنیا آمد ." آلیس در سرزمین عجایب " عنوان مهمترین اثر اوست . وی در این اثر به زبانی استعاری به بیان  دنیای پیرامونی خود می پردازد .

در چنین روزی در سال 1880 میلادی توماس ادیسون لامپ الکتریکی را  اختراع کرد.

در چنین روزی در سال 1926 میلادی جان بیرد مخترع اسکاتلندی یک دستگاه تصویری اختراع کرد و آن را تلویزیون نام نهاد.

در چنین روزی در سال 1943 میلادی و در طول جنگ جهانی دوم نخستین حمله هوایی آمریکا علیه آلمان آغاز شد . در این حمله نزدیک به پنجاه بمب افکن منطقه ویلهلم شاون را زیر آتش بمباران خود قرار دادند .

در چنین روزی در سال 1944 میلادی اتحاد جماهیر شوروی سابق اعلام کرد که جنگ دو ساله لنینگراد به پایان رسیده است . محاصره لنینگراد هشتصد و هشتاد روز به طول انجامید و بر اثر آن ششصد هزار نفر جان خود را از دست دادند . هیتلر پس از آن که در جبهه غربی مورد حمله شدید متفقین  قرار گرفت ،  به سوی جبهه شرقی روی آورد و خواست که از این طریق جنگ را به جلو براند . در این زمان استالین که خود به مذهب عقیده ای نداشت از مذهب به عنوان راه مقابله با دشمن  سود جست و با بازگذاشتن کلیسا ها مردم را در اجرای آیین های دینی خود آزاد گذاشت واین جنگ را  جنگی میهنی اعلام کرد . پس از آن بود که مردم شوروی با جان و دل به سوی جنگ با دشمن شتافتند . البته در همین زمان هم با گسترش حمله آمریکایی ها به آلمان، شوروی توانست نیروی خود را تا حدودی ذخیره کند و سرانجام نیرو های آلمانی را از جبهه لنینگراد به عقب براند .

در چنین روزی در سال 1945 میلادی نیروهای اتحاد جماهیر شوروی سابق  ، کمپ مرکزی نازی ها  با نامهای آشوویتس و بیرکنور را در لهستان آزاد ساختند .

در چنین روزی در سال 1967 میلادی بیش از شصت کشور جهان معاهده استفاده از فضای ماورای جو را امضا کردند . این معاهده استفاده از سلاح هسته ای و جای دادن سلاحهای هسته ای  در ایستگاههای فضایی را ممنوع می کرد . پس از  بمباران هسته ای شهرهای هیروشیما و ناکازاکی توسط آمریکا در آخرین روزهای جنگ جهانی دوم فصل جدیدی  در روابط و مناسبات میان دول در عرصه بین المللی گشوده شد. تحدید و نظارت بر گسترش و تولید سلاحهای هسته ای از همان روزهای آغازین تشکیل سازمان ملل متحد مطرح بود. همچنین  امکان استفاده  صلح آمیز از این انرژی ،  کشورها را به سمت دستیابی به فناوری مربوط به سوی آن  سوق داد. بر این مبنا ابتدا آژانس بین المللی انرژی اتمی در سال 1957 تاسیس شد و پس از آن کشور ها  با امضای معاهده ای بر استفاده صلح آمیز از فضای ماوراء جو و جلوگیری از استفاده از سلاحهای هسته ای دراین  فضا تاکید کردند .  

در چنین روزی در سال 1977 میلادی واتیکان نظریه کلیسای کاتولیک روم  مبنی بر ممنوعیت زنان در لباس کشیش را تایید کرد

در چنین روزی در سال 1997 میلادی فاش شد که موزه ملی فرانسه نزدیک به دو هزار اثر هنری دزیده شده از یهودیان توسط  نازی ها در طول جنگ جهانی دوم را، نگهداری می کند .

در چنین روزی  در سال 2002 میلادی براثر یک سری  انفجار  در خشونت های نظامی در لاگوس نیجریه  ، بیش از هزار نفر کشته و مجروح شدند .

در چنین روزی در سال 1775 میلادی شلینگ فیلسوف آلمانی به دنیا آمد . "نظریه های مسیحیت"  عنوان مهمترین اثر اوست . شلینگ از فیلسوفان ایده آلیست آلمانی ، عضو آکادمی مونیخ  و استاد دانشگاه  برلین بود . او با پیروی از عقاید کانت و لایب نیتز کتاب های بسیاری نگاشت ." اندیشه ها در فلسفه طبیعت" ،" روح جهان "، "بیان فلسفه من "، "فلسفه دین "و "فلسفه اساطیر " عناوین مهمترین آثاراویند .

در چنین روزی در سال 1834 میلادی دیمیتری ایوانویچ مندلیف شیمیدان مشهور روس به دنیا آمد . وی جدول طبقه بندی عناصر را به جهان عرضه  کرده است . دیمیتری ایوانوویچ مندلیف شیمیدان بزرگ روسی در سال 1850 میلادی وارد رشته علوم طبیعی مرکز تربیت معلم سن پترزبورگ شد . وی در سال 1855 معلم مدرسه شد و پس از آن به تدریس در  دانشگاه سن پترزبورگ روی آورد . وی  در اواخر سال 1865 میلادی کرسی استادی شیمی معدنی این دانشگاه را از آن خود کرد . از وی چندین جلد کتاب درسی از جمله "اصول شیمی" باقی مانده است. مهمترین اثر  مندلیف طراحی جدول تناوبی عناصر بود. وی در مورد جرم اتمی عناصر، خواص فیزیکی و شیمیایی و ترکیب های آنها اطلاعات فراوانی گردآوری کرده بود و با مقایسه آنها متوجه برقراری یک نظام مشخص در تکرار تناوبی خواص شد. در آن زمان هنوز ذرات تشکیل دهنده اتم و ساختار آن به ویژه پروتون ها و الکترون ها شناخته نشده بود و مندلیف از نقش آنها در تعیین خواص شیمیایی عناصر آگاهی نداشت، از این رو جرم اتمی را مبنای دسته بندی خود قرار داد که به قانون تناوبی مندلیف معروف شد. او در سال 1907 میلادی در گذشت

در چنین روزی در سال 1814 میلادی، یوهان گوتلیب فیخته فیلسوف برجسته آلمانی در گذشت . فیخته فیلسوف آیده آلیست آلمانی در سال 1762 میلادی به دنیا آمد . وی در سن هجده سالگی وارد دانشکده الهیات شد و پس از طی مدارج مختلف علمی به سمت استادی دانشگاه برگزیده شد . وی در زمان جنگ بین  آلمان و فرانسه فعالیت های میهن  دوستانه بسیاری را انجام داد . "بنیاد تحقیق در علم "و "حقوق طبیعی و سرنوشت انسان" از مهم ترین آثار اویند .

در چنین روزی در سال 1302 میلادی دانته به عنوان تبعیدی سیاسی فلورانتین معرفی شد .

در چنین روزی در سال 1886 میلادی دولت سالیسبوری در انگلستان از قدرت کناره گیری کرد.

در چنین روزی در سال 1897 میلادی نیروهای انگلیسی کشور غنا را به تصرف خود در آورد

در چنین روزی در سال 1915 میلادی کشتی های ایالات متحده آمریکا هائیتی را به تسخیر خویش در آوردند.

در چنین روزی  در سال  1924 لنین در مقبره خود در میدان سرخ این کشور به خاک سپرده  شد.

در چنین روزی ر سال 1948 میلادی نخستین لوکوتیو با کشش چهار صد و پنجاه هزار کیلو گرم ساخته شد.

در چنین روزی در سال 1983 میلادی بزرگترین  تونل جهان به طول پنجاه و سه کیلومتر در هوشنو هوکایدو ژاپن افتتاح شد .