مفصل زانو از چه بخش هایی تشکیل شده است؟

ممکن است در ابتدا زانو را بخشی ساده و بدون هیچگونه پیچیدگی در نظر بگیرید. اما در حقیقت مکانیزمی پیچیده بوده و شامل بخش های مختلفی میشود که این بخش ها به منظور فراهم آوردن گستره ی حرکتی لازم برای ما، باید بدون هیچ نقصی با هم همکاری کنند. حقیقتی که اکثر مردم در طول عمر خود از آن بهره مند هستند بدون اینکه به آن توجهی کنند.

اغلب گفته می شود که زانو بزرگترین مفصل در بدن است. به صورت تئوری این مطلب درست است ، اما در حقیقت خود این مفصل از چهار مفصل کوچکتر ساخته شده است که شامل :

یک مفصل که کشک (پاتلا) را به استخوان ران (فمور ) متصل می کند.

دو مفصل که استخوان ساق را به استخوان ران متصل می کنند.

یک مفصل که استخوان درشت نی (تیبیا) و نازک نی (فیبولا)ساق را به هم متصل می کند.

مفصل زانو به دلیل پیچیدگی و همینطور به این دلیل که متحمل وزن بدن می باشد، به نسبت دیگر مفاصل بدن بیشتر در معرض آسیب قرار دارد. به طور کلی ،این مفصل از چهار بخش اصلی ساخته شده که شامل :غضروف، استخوان ها، رباط ها(یا همان لیگامنت ها) و تاندون ها. این آسیب ها می توانند در هر کدام از بخش های ذکر شده ی مفصل زانو رخ دهند.

استخوان ها

انتهای استخوان ران (فمور)در ناحیه ای که به استخوان ساق (تیبیا) متصل می شود دارای دو برجستگی دایره ای شکل می باشد که به آنها فمورال کندیس (Femoral condyles) گفته می شود. سطحی از استخوان تیبیا که این دو قسمت بر روی آن قرار می گیرند.را پلاتوی (TIBIAL PLAIEAU) می نامند که خود به دو بخش تقسیم می شود،شامل لترال پلاتوی (قسمت بیرونی آن که نسبت به زانوی پای مخالف دورتر قرار میگیرد) و مدیال پلاتوی قسمت داخلی آن است.

مفصل کوچکی که استخوان ریزنی (فیبولا)ساق را به کنار استخوان درشت نی (تیبیا)متصل می کند، یک مفصل استاتیک است، به این مفهوم که برخلاف دیگر بخش های مفصل زانو، دارای گستره حرکتی محدوتر و کمتری می باشد.

عضلات :

عضلات جلوی استخوان ران را عضلات چهار سر ران می نامند و همانطور که از نام آنها پیداست شامل چهار عضله می باشند. شما پایتان را به کمک این عضلات صاف می کنید. عضلات پشت استخوان ران را عضلات همسترینگ (Hamstrings)می نامند که با انقباض این عضلات پا خم می شود.

رباط ها:

رباط ها،بافت هایی هستند که همانند طنابی محکم ، انتهای استخوانها را به هم متصل می کنند. در زانو، چهار رباط اصلی وجود دارد. رباط مدیال کولترال mcl-medical collateral ligament  و رباط لترال کولترال LcL- lateral collateral ligament  که در دو جانب مفصل زانو قرار دارند و از حرکت بیش از اندازه زانو به اطراف جلوگیری می کنند.

رباط صلیبی قدامی Acl Anterior cruciate ligament   و رباط صلیبی خلفی Pcl posterior cruciate ligament  به تربیت در جلو و عقب مفصل زانو قرار گرفته اند و وظیفه تنظیم خم شدن پا به عقب و جلو را بر عهده دارند. 

تاندون ها:

تاندون ها مانند رباط ها می باشند با این تفاوت که ماهیچه را به استخوان متصل می کنند. عضلات چهار سر و همسترینگ هر کدام دارای تاندونی می باشد که آنها را به استخوان زیرینشان متصل می کند. بزرگترین تاندون در زانو،پاتلار (patellar tendon) است که کشک (پاتلا) را به ساق (تیبیا) متصل می کند.

زمانی که رباط ها آسیب می بینید یا پاره می شوند، گاهی از تاندون ها برای پیوند استفاده نموده و جایگزین رباط های آسیب دیده می کنند.

غضروف مفصلی:

غضروف مفصلی، پوششی محکم، لاستیکی ، صیقلی و شفاف می باشد که انتهای استخوان ها در مفاصل را می پوشاند. این لایه با ضخامت یک چهارم اینچ (حدود 19 میلی متر) نقش ضربه گیر را برای مفاصل زانو ایفاد نموده و در عین حال سطحی صاف و تقریباً بدون اصطلاک را برای حرکتی نرم و آزادانه فراهم آورده است. 

منسیک (Meniscus)

منسیک بخشی هلالی شکل لاستیکی از جنس فیروکارتیلاژ است که فضای بین استخوان ران و استخوان مسطح ساق، را پر نموده است. منسیک به عنوان ضربه گیر عمل کرده و فشار را در سطح مفصل زانو پخش می کند. و در عین حال سطحی صاف و نرم را جهت حفاظت از غضروف مفصلی فراهم می آورند.

بورس ها(Bursae) و مایع سیندویال

بورس ها کیسه هایی پر از مایع هستند که بعنوان یک سطح لیز، اصطلاک بین استخوان ها تاندون ها و ماهیچه ها را کاهش می دهند. این کیسه ها با مایع سینوویال پر شده اند، مایع غلیظ که نقش روان کننده حرکت را در داخل مفاصل ایفا می کند.

 

                                                                                                                                               امین درمـان